Quên “chuyên môn” và bắt đầu “kể chuyện” như Pixar
Hầu hết các solopreneur thất bại trong việc tạo kết nối với khán giả vì họ không biết kể chuyện đúng cách.
Một trong những chiến lược (rất cơ bản) giúp các chuyên gia thoát khỏi tình trạng "thao thao bất tuyệt về sản phẩm" một cách nhàm chán đó chính là áp dụng 22 quy tắc kể chuyện của Pixar.
Nếu Pixar có thể khiến hàng triệu người rơi nước mắt chỉ với vài phút phim, thì chắc chắn có điều gì đó trong cách họ kể chuyện.
Những quy tắc này được phát triển từ kinh nghiệm của các nhà làm phim hoạt hình Pixar và đã giúp họ tạo ra những câu chuyện hấp dẫn trong các bộ phim như Toy Story, Finding Nemo, Up, và nhiều phim khác.
-
1. Ngưỡng mộ nỗ lực, không phải thành công
Nguyên tắc Pixar: Bạn nên ngưỡng mộ một nhân vật không phải vì thành công của họ, mà vì nỗ lực của họ.
→ Chia sẻ hành trình và nỗ lực của bạn, không chỉ qua những thành tựu mà cả những thất bại. Khán giả thực sự sẽ cảm thấy được kết nối với quá trình vượt khó đi lên từ thực lực, chứ không phải danh sách thành tích trải dài.
→ Thay vì chỉ đăng bài: Vừa ký hợp đồng khách hàng thứ 100, bạn hãy kể về quá trình bắt đầu và thất bại với 20 khách hàng đầu tiên, bài học rút ra, và cách bạn đã vượt qua.
-
2. Tập trung vào điều khán giả quan tâm
Nguyên tắc Pixar: Bạn phải đối mặt với những gì khiến khán giả quan tâm, không nhất thiết là những gì bạn quan tâm.
→ Lắng nghe câu hỏi thường xuyên từ khán giả và tạo nội dung trực tiếp giải quyết những vấn đề quan tâm của họ, không phải điều bạn muốn nói.
→ Dành 1 ngày/tuần để hỏi follower "Đâu là thách thức lớn nhất của bạn hiện tại?" và tạo nội dung dựa trên câu trả lời phổ biến nhất.
-
3. Tạo chủ đề, không chỉ bài học
Nguyên tắc Pixar: Cố gắng tạo ra chủ đề, đừng chỉ dạy bài học.
→ Xây dựng một chủ đề xuyên suốt nội dung của bạn, tạo ra "thế giới quan" riêng thay vì từng mẩu lời khuyên rời rạc.
→ Nếu chủ đề của bạn là "xây nhân hiệu chuyển đổi", hãy đảm bảo mọi bài đăng đều phản ánh tư tưởng này, từ câu chuyện cá nhân đến nghiên cứu tình huống.
-
4. Giữ mọi thứ đơn giản
Nguyên tắc Pixar: Một khi bạn hiểu điều gì đó thì rất khó để tưởng tượng bạn sẽ như thế nào khi chưa hiểu nó. Hãy viết cho người chưa hiểu.
→ Giải thích mọi khái niệm phức tạp bằng ngôn ngữ đơn giản và so sánh trực quan. Tưởng tượng bạn đang giải thích cho người hoàn toàn mới.
-
5. Đơn giản là chìa khoá
Nguyên tắc Pixar: Sự đơn giản là chìa khóa để kể chuyện hay.
→ Mỗi bài đăng chỉ nên có một thông điệp chính và 2-3 điểm hỗ trợ. Loại bỏ mọi thông tin không trực tiếp hỗ trợ điểm chính.
→ Thay vì bài đăng "10 cách xây dựng nhân hiệu", hãy tập trung vào "1 cách duy nhất để xây dựng nhân hiệu mà 90% người khởi nghiệp bỏ qua".
-
6. Loại bỏ yếu tố không cần thiết
Nguyên tắc Pixar: Hãy loại bỏ những yếu tố không cần thiết.
→ Cắt giảm mọi câu từ, chi tiết và yếu tố không trực tiếp đẩy câu chuyện của bạn tiến lên. Mỗi câu phải có mục đích rõ ràng.
→ Đọc lại mỗi bài đăng và tự hỏi "Nếu tôi xóa câu này, thông điệp có bị mất đi không?" Nếu không, hãy xóa nó.
-
7. Tìm điểm cháy trong bạn
Nguyên tắc Pixar: Tại sao phải kể câu chuyện này? Đâu là điểm cháy trong bạn? Đó là điều quan trọng nhất cần biết.
→ Chỉ tạo nội dung về chủ đề khiến bạn cảm thấy hào hứng. Nếu bạn không hào hứng, khán giả cũng sẽ không.
→ Trước khi tạo bất kỳ nội dung nào, hãy tự hỏi "Điều gì về chủ đề này khiến tôi thực sự hào hứng?" và làm nó trở thành trọng tâm.
-
8. Kết nối cảm xúc
Nguyên tắc Pixar: Dễ dàng hơn cho mọi người khi kết nối với câu chuyện của bạn nếu nó gợi lên cảm xúc cá nhân.
→ Mỗi nội dung nên gợi lên ít nhất một cảm xúc mạnh mẽ - dù đó là sự phấn khích, tức giận về một vấn đề, hay cảm giác nhẹ nhõm khi tìm ra giải pháp.
→ Chia sẻ khoảnh khắc bạn cảm thấy hoàn toàn thất bại trước khi tìm ra giải pháp - nỗi sợ, lo lắng, và sau đó là sự nhẹ nhõm và vui mừng.
-
9. Biết cảm nhận trước khi biết chính xác
Nguyên tắc Pixar: Bạn sẽ biết câu chuyện của mình như thế nào trước khi biết nó chính xác ra sao.
→ Tập trung vào cảm giác mà bạn muốn khán giả có sau khi tiếp xúc với nội dung của bạn, sau đó xây dựng nội dung để tạo ra cảm giác đó.
→ Nếu bạn muốn khán giả cảm thấy "tôi có thể làm được điều này", hãy cấu trúc nội dung thành các bước nhỏ, dễ thực hiện, với nhiều điểm khởi đầu.
-
10. Bản nháp đầu, hoàn thiện sau
Nguyên tắc Pixar: Hãy viết ra câu chuyện trước rồi so sánh với nguyên bản sau.
→ Viết bản thảo đầu tiên mà không cần hoàn hảo, sau đó chỉnh sửa nhiều lần để làm rõ thông điệp và cấu trúc.
→ Viết nhanh "bản thảo xấu xí" mỗi khi có ý tưởng nội dung, sau đó đợi 24 giờ rồi quay lại chỉnh sửa với góc nhìn mới.
-
11. Gạt bỏ ý tưởng hiển nhiên
Nguyên tắc Pixar: Hãy gạt bỏ câu chuyện đầu tiên mà bạn nghĩ đến. Và câu chuyện thứ hai, thứ ba, thứ tư, thứ năm - hãy loại bỏ những ý tưởng hiển nhiên để tìm ra cái gì đó thú vị.
→ Khi brainstorm nội dung, ghi ra 5-10 ý tưởng đầu tiên rồi loại bỏ tất cả. Ý tưởng tiếp theo thường sẽ độc đáo hơn nhiều.
→ Trước khi viết về "5 cách tăng doanh thu", hãy tự thách thức bằng cách nghĩ về "5 cách giảm doanh thu có thể giúp bạn thành công hơn về lâu dài".
-
12. Nhân vật chủ động, không thụ động
Nguyên tắc Pixar: Nhân vật chính phải luôn chủ động, không phải bị động.
→ Luôn thể hiện bản thân (và khách hàng của bạn) là người hành động, không phải nạn nhân của hoàn cảnh. Câu chuyện nên xoay quanh quyết định và hành động, không phải may mắn.
→ Thay vì "Tôi gặp may khi tìm được khách hàng đầu tiên", hãy chia sẻ "Tôi đã liên hệ với 50 khách hàng tiềm năng và học được cách điều chỉnh lời chào sau mỗi lần từ chối".
-
13. Biết quan điểm cá nhân
Nguyên tắc Pixar: Hãy biết quan điểm của bạn. Các nhân vật khác nhau sẽ có những quan điểm khác nhau về sự việc.
→ Mình luôn chia sẻ góc nhìn cá nhân thay vì chỉ đưa thông tin chung chung. Biến mỗi bài đăng thành cơ hội thể hiện quan điểm độc đáo của bạn.
→ Thay vì "Tiếp thị qua email rất quan trọng", hãy chia sẻ "Sau 7 năm thử nghiệm mọi kênh marketing, tôi tin rằng email là nền tảng duy nhất bạn thực sự sở hữu - và đây là lý do cụ thể..."
-
14. Mục tiêu, rào cản và kết quả
Nguyên tắc Pixar: Phát triển câu chuyện xoay quanh những gì nhân vật cố gắng đạt được, những gì cản trở họ, và điều gì xảy ra nếu họ không thành công.
→ Mình luôn có 3 yếu tố trong mỗi câu chuyện: mục tiêu, rào cản, kết quả. Mỗi nội dung nên làm rõ điều bạn (hoặc nhân vật) muốn, thách thức phải đối mặt, và hậu quả của việc thất bại.
→ "Mục tiêu của tôi là xây dựng doanh nghiệp không cần vốn ngoài. Rào cản lớn nhất là sự hoài nghi từ gia đình và bạn bè. Nếu tôi từ bỏ, tôi sẽ phải quay lại công việc văn phòng mà tôi ghét cả đời."
-
15. Tập trung vào hành trình chuyển đổi
Nguyên tắc Pixar: Điều làm cho một câu chuyện tuyệt vời không phải là kết thúc của nó mà là những thay đổi giúp dẫn đến kết thúc đó.
→ Mình tập trung vào hành trình chuyển đổi, không chỉ kết quả. Làm nổi bật sự thay đổi nhận thức và phát triển bản thân trên đường đi.
→ Thay vì chỉ chia sẻ "Từ 0 đến 100 khách hàng", hãy mô tả chi tiết những thay đổi tư duy và cách tiếp cận khiến bạn phát triển từ 0 lên 10, từ 10 lên 50, và từ 50 lên 100 khách hàng.
-
16. Tập trung vào diễn biến và cảm xúc
Nguyên tắc Pixar: Điều gì đang diễn ra? Nhân vật đang cảm thấy gì? Đó là hai câu hỏi cần trả lời trong mọi cảnh.
→ Mỗi phần của nội dung nên làm rõ điều gì xảy ra và bạn đang cảm thấy gì. Kết hợp sự kiện với cảm xúc để tạo kết nối sâu sắc.
→ "Khi nhận được email từ chối từ nhà đầu tư thứ 10 (điều đang xảy ra), tôi cảm thấy như bị đánh một đòn trực diện vào niềm tin vào chính mình (cảm xúc). Nhưng chính lúc đó..."
-
17. Tạo cảm giác không thể tránh khỏi
Nguyên tắc Pixar: Không còn cách nào khác. Đó là những gì khán giả phải cảm thấy vào cuối câu chuyện.
→ Xây dựng lập luận và kể chuyện sao cho giải pháp hoặc kết luận của bạn cảm thấy như điều tất yếu phải xảy ra, không phải một ý kiến ngẫu nhiên.
→ Kể câu chuyện thử nghiệm mọi cách tiếp cận khác trước khi đi đến giải pháp cuối cùng, khiến khán giả cảm thấy "đúng vậy, không còn cách nào khác!"
-
18. Đặt nhân vật vào tình huống khó khăn
Nguyên tắc Pixar: Đặt nhân vật trong tình huống không thoải mái. Để họ tìm cách thoát ra khỏi đó.
→ Chia sẻ những khoảnh khắc bạn bị đẩy ra khỏi vùng an toàn và buộc phải phát triển. Đây thường là những câu chuyện hấp dẫn nhất.
→ "Khi khách hàng lớn nhất đột ngột chấm dứt hợp đồng, tôi đã mất 70% doanh thu trong một ngày. Đây là cách tôi phải tái tạo lại toàn bộ mô hình kinh doanh trong 30 ngày..."
-
19. Cấu trúc rõ ràng
Nguyên tắc Pixar: Câu chuyện của bạn phải có sự bắt đầu, giữa và kết thúc rõ ràng.
→ Mỗi nội dung nên có cấu trúc 3 phần rõ ràng. Bắt đầu với vấn đề hoặc tình huống, giữa là xung đột hoặc hành trình, kết thúc là giải pháp hoặc bài học.
→ Đảm bảo mỗi bài đăng có phần mở đầu gây tò mò, phần giữa xây dựng căng thẳng hoặc khám phá vấn đề, và phần kết thúc với lời giải hoặc lời kêu gọi hành động rõ ràng.
-
20. Tác động đến khán giả là ưu tiên hàng đầu
Nguyên tắc Pixar: Điều quan trọng nhất trong kể chuyện là điều xảy ra với khán giả, không phải với câu chuyện.
→ Luôn hỏi "Nội dung này sẽ thay đổi khán giả như thế nào?" trước khi đăng. Mọi nội dung nên tạo ra sự thay đổi trong cách nghĩ, cảm nhận hoặc hành động.
→ Sau mỗi bài đăng, thêm câu hỏi "Điều này thay đổi cách bạn nhìn nhận [chủ đề] như thế nào?" để khuyến khích khán giả suy ngẫm về tác động cá nhân.
-
21. Bắt đầu từ kết thúc
Nguyên tắc Pixar: Tìm cách kết thúc câu chuyện trước khi bạn tìm cách bắt đầu nó. Kết thúc là thứ quyết định mọi thứ.
→ Xác định thông điệp chính hoặc hành động bạn muốn khán giả thực hiện trước, sau đó xây dựng câu chuyện dẫn đến điểm đó.
→ Nếu mục tiêu là khiến khán giả đăng ký newsletter, hãy viết call-to-action trước, sau đó xây dựng nội dung giải quyết mọi nghi ngờ và tạo động lực để họ thực hiện hành động đó.
-
22. Đơn giản hóa và tập trung vào chi tiết
Nguyên tắc Pixar: Hãy đơn giản hóa. Tập trung vào chi tiết. Nhân vật phải đối mặt với những thử thách lớn dần và vượt qua chúng, dẫn đến sự thay đổi sâu sắc.
→ Đơn giản hoá thông điệp tổng thể nhưng thêm
chi tiết cụ thể vào khoảnh khắc quan trọng. Cho thấy sự phát triển qua từng thử thách ngày càng khó khăn.
→ Thay vì nói "Tôi đã phải vượt qua nhiều thử thách", hãy mô tả: "Thử thách đầu tiên là gọi điện cho 3 khách hàng tiềm năng mỗi ngày - tôi đã run rẩy khi nhấn số đầu tiên. Sau 30 ngày, tôi có thể gọi 20 cuộc một ngày. Thử thách tiếp theo thậm chí còn khó khăn hơn..."
-
Walt Disney đã nói: "Chúng tôi không tạo ra phim để kiếm tiền, chúng tôi kiếm tiền để tạo ra nhiều phim hơn."
Tương tự, bạn không kể chuyện để xây dựng nhân hiệu, bạn xây dựng nhân hiệu để kể nhiều câu chuyện hơn.
P/S: Cập nhật những thông tin, chương trình đào tạo hữu ích miễn phí tại cộng đồng The New Rich!
